EB-5 Vizesi Nedir, Tarihçe ve Amacı
EB-5 yatırımcı vizesi, Amerika Birleşik Devletleri’nde yabancı sermaye ile iş yaratmayı amaçlayan bir göçmen programıdır. Program 1990’da kuruldu ve 1992’de Bölgesel Merkez (Regional Center) uygulamasını da içererek ekonomik kalkınmayı destekler. EB-5 vizesiyle yatırımcı ile ailesi (eş ve 21 yaş altı bekar çocuklar) ABD’de sürekli oturum hakkı elde edebilir. Başvuru için, on yeni tam zamanlı istihdam yaratacak biçimde ticari bir işletmeye uygun miktarda (TEA’da 800.000 USD, diğer bölgelerde 1.050.000 USD) sermaye yatırımı yapmak gereklidir.
- Kuruluş ve Amaç: EB-5 programı, yabancı yatırım yoluyla ABD’de en az 10 iş yaratmayı ve ekonomik büyümeyi teşvik etmek amacıyla 1990’da yürürlüğe girmiştir.
- Yatırım Tutarı (2025): Hedeflenen İstihdam Bölgelerinde (TEA) yatırılması gereken minimum tutar 800.000 USD, diğer bölgelerde 1.050.000 USD’dir.
- Başvurabilecekler: EB-5 vizesine dünya genelindeki yabancılar başvurabilir. Yatırımcının eşi ve 21 yaş altındaki bekar çocukları da dahil edilerek Green Card alınabilir. Başvurunun kabulü için yatırım fonunun yasal kaynaklardan geldiğinin kanıtlanması ve 10 sürekli iş yaratmayı taahhüt eden bir yatırımın yapılması şarttır.
2025 EB-5 Başvuru Süreci
Belgeler
EB-5 başvurusunda şu tür belgeler gereklidir: Pasaport ve kimlik fotokopileri, evlilik ve doğum belgeleri, sabıka kaydı gibi kişisel evraklar; yatırım yapacağınız işletmeye ait iş planı ve finansal projeksiyonlar; yatırım tutarını gösteren banka dekontları ve yatırım fonunun yasal kaynağını belgeleyen vergi beyannameleri, banka hesap özetleri veya emlak satış belgeleri. Ayrıca gerekli durumlarda yatırım projesinin ekonomik etkisini gösteren raporlar (8 CFR 204.6 güncellemesine göre) ve diğer destekleyici evraklar sunulmalıdır.
Yatırım Türleri: Doğrudan vs. Bölgesel Merkez
- Bölgesel Merkez (Regional Center): Onaylı bir Bölgesel Merkez projesine yatırımda yatırımcı, fonunu diğer yatırımcılarla havuzlar ve gündelik işletme yönetiminden uzak, pasif bir rol üstlenir. Bölgesel merkez yatırımları, dolaylı iş yaratımını kabul eder; böylece yatırımcılar doğrudan işletmeyi yönetmeden vize alabilir. Genellikle daha düşük getiri hedeflenir ama risk de biraz daha azaltılmıştır.
- Doğrudan Yatırım: Yatırımcı kendi açtığı veya yönettiği bir ticari işletmeye doğrudan sermaye koyar ve bu işletme bünyesinde on tam zamanlı iş yaratmalıdır. Yatırımcı bu sürece aktif katılır. Yapılan düzenlemelerle Doğrudan Yatırım’da da TEA şartı korunmuş olup asgari yatırım tutarı TEA’da 800.000 USD, diğer bölgelerde 1.050.000 USD’dir.
Form I-526/I-526E Başvurusu
Yatırım şekline göre uygun form doldurulur: Bölgesel merkez yatırımı için USCIS’e Form I-526E, doğrudan yatırım için Form I-526 sunulur. Yatırımcı başvuruyu Amerika içinde iken yapıyorsa, uygun vize takvimi varsa bu formla eş zamanlı olarak I-485 (statü değişikliği başvurusu) da yapılabilir. I-526/I-526E onaylandıktan sonra, yeşil kart için dış konsolosluk süreci (DS-260) veya ABD içinden I-485 ile koşullu oturum izni işlemleri tamamlanır. Onaylandığında, yatırımcı ve ailesi ABD’ye giriş yaparak iki yıllık şartlı oturum statüsü elde eder.
Form I-829 Başvurusu (Koşul Kaldırma)
Şartlı oturumun sona ermesinden önceki 90 günlük dönemde Form I-829 sunularak şartların kaldırılması talep edilir. Bu form uygun şekilde işlenir ve onaylanırsa yatırımcının ve ailesinin daimi (koşulsuz) oturum statüsü verilir. I-829 zamanında verilmez veya kabul edilmezse yatırımcı ve ailesinin şartlı oturumu sona erer ve oturum haklarını kaybeder.
İşlem Süreleri ve Beklentiler
EB-5 başvuru süreçleri genellikle uzun zaman alır. I-526/I-526E kararları, başvurulan ülkenin kotası ve yoğunluğuna göre değişir. Örneğin USCIS verilerine göre Çin kaynaklı yatırımcıların I-526 işlemlerinin %80’i yaklaşık 90 ay içinde sonuçlanmaktadır. Diğer ülke başvuruları genelde 1–3 yıl arasında sonuçlanır. I-829 başvuruları ise yatırımı takiben ikinci yılın sonunda değerlendirildiğinden, genellikle koşullu oturumun devam ettiği iki yıl dolduktan sonra birkaç yıl içinde sonuçlanır.
Miami’nin EB-5 Yatırımcıları İçin Avantajları
- İklim ve Yaşam Tarzı: Miami, tropikal iklimi sayesinde yıl boyunca bol güneş ve ılıman hava sunar. Yıl ortalaması 30°C civarındaki yazlar ve nadiren 15°C altına düşen ılıman kışları ile açık hava aktiviteleri, plaj yaşantısı ve spor için idealdir. Kültürel çeşitliliği yüksek olan şehirde canlı gece hayatı, alışveriş ve uluslararası mutfak seçenekleri bolca bulunur.
- Vergi Avantajları: Florida eyaleti gelir vergisi almaz. Bu durum, yatırımcıların ve ailelerinin kazançlarından daha fazla pay almasına imkân tanır. Ayrıca Florida’daki emlak vergisi, ülke ortalamasına yakın seyreder. Genel olarak işletmeler için cazip bir vergi ortamı mevcuttur.
- Ekonomik Göstergeler: Miami, birçok sektörde büyüyen bir ekonomiye sahiptir. Uluslararası ticaret (Miami Limanı, büyük havaalanı), finans/banking (Latin Amerika finans merkezi), inşaat ve gayrimenkul, sağlık ve teknoloji gibi alanlarda önemli gelişmeler yaşanmaktadır. Florida nüfusu hızla artmakta, özellikle New York ve Kaliforniya’dan gelen yüksek gelirli göç dalgası Miami pazarına talep yaratmaktadır. Miami-Dade bölgesine EB-5 yatırımlarından giren sermaye 2 milyar doları aşmıştır.
- Bölgesel Merkezler: Miami’de yatırımcılar için bir EB-5 Bölgesel Merkez (Regional Center) mevcuttur; örneğin Miami Belediyesi’nin onaylı bölgesel merkezi faaliyet göstermektedir. Ayrıca Downtown Miami başta olmak üzere birçok alan “Hedeflenen İstihdam Bölgesi” (TEA) sayılır. Bu da yatırımcıya asgari 800.000 USD’ye vize alma imkânı sunar. Bölgesel merkez projeleri sayesinde dolaylı iş yaratımı kabul edilir, bu da yatırımcı için esneklik sağlar.
Miami’de Gayrimenkul Piyasası
Miami gayrimenkul piyasası, canlı alıcı talebi ve yüksek fiyatlarla öne çıkar. Şehir genelinde lüks konut projeleri yaygındır. Yabancı yatırımcılar da Florida’da mülk alabilir; Florida yasaları yabancılara geniş gayrimenkul edinme hakkı tanır (tarla ya da hassas bölge dışındaki konut alımları serbesttir). Alım adımları genellikle şu sırayla ilerler: bir lisanslı emlakçı ile listelenen mülkleri incelemek, fiyat teklifi vermek, kabul edilirse edinim sözleşmesini imzalamak ve depozito yatırmak (earnest money). Ardından ev incelemesi (home inspection) ve tapu araştırması (title search) yapılır. Kredi kullanılacaksa mortgage onayı alınır. Son aşamada bir Florida title company veya avukat huzurunda kapanış (closing) gerçekleştirilir. Yabancılar için kredi kullanmak mümkün olmakla birlikte genellikle daha yüksek peşinat istenir.
- Fiyat Aralıkları: Miami’de konut fiyatları ABD ortalamasının üzerindedir. (Örneğin 2025 başında medyan liste fiyatı 500–600 bin USD civarındaydı.) Şehir merkezinde ve sahil şeridinde lüks daireler milyon dolarları bulabilmektedir.
- Popüler Mahalleler: Brickell ve Downtown gibi merkez iş bölgeleri ile Miami Beach gibi sahil bölgeleri yoğun talep görür. Aileler için Coral Gables, Coconut Grove, Pinecrest ve Key Biscayne gibi daha yeşil ve güvenli semtler tercih edilir. Doral, Aventura ve Kendall da büyük projelere ev sahipliği yapar.
- Mülk Türleri: Şehirde çok sayıda apartman dairesi (condominium) ve yüksek katlı rezidans bulunurken; şehrin banliyölerinde tek ailelik müstakil evler (single-family) ve ikiz evler (duplex) yaygındır. Yatırım amaçlı kiralık konut pazarı da aktiftir.
- Yerel Düzenlemeler: Florida’da yabancılara ait gayrimenkul alımına genel kısıtlama yoktur, ancak yakın dönemde yürürlüğe giren SB 264 yasası bazı sınırlar getirmiştir. Buna göre belli ülkelerin (Çin, Rusya, İran vb.) vatandaşları tarım arazisi veya askeri tesis yakınında mülk satın alamaz. Alım-satım işlemleri mutlaka lisanslı bir title company (tapu şirketi) veya avukat aracılığıyla kayıt altına alınır.
Miami’de Yaşam: Maliyet, Eğitim, Sağlık ve Toplum
Miami tropikal iklimi yıl boyunca sıcak ve nemli hava sunar. Ortalama yaz sıcaklığı 30°C’nin üzerinde seyrederken, kış aylarında bile sıcaklık nadiren 15°C’nin altına iner. Bu sürekli yaz havası, plaj ve açık hava etkinlikleri için idealdir. Miami Yaşam tarzı olarak kozmopolit bir yapıya sahip olan Miami’de gece hayatı, sanat ve kültürel etkinlikler ile binlerce restoran ve alışveriş seçeneği bulunur.
- Yaşam Maliyeti: Miami’de yaşam giderleri ülke ortalamasının üzerindedir. Konut (kira/ev fiyatı), elektrik/soğutma masrafları ve sağlık harcamaları yüksek olabilmektedir. Genel harcamalar planlı yapılmalıdır.
- Eğitim: Miami bölgesinde çok sayıda devlet ve özel okul seçenekleri mevcuttur. University of Miami, Florida International University ve Florida Atlantic University gibi üniversiteler bölgenin önde gelen yükseköğretim kurumlarıdır. Şehirde uluslararası okullar (İngilizce programlı veya İspanyolca/Fransızca) da vardır.
- Sağlık: Miami, gelişmiş hastane ve klinik ağına sahiptir (Jackson Memorial, Baptist Health, Cleveland Clinic Florida vb.). ABD’de sağlık hizmeti genelde yüksek maliyetli olduğundan kapsamlı sağlık sigortası yaptırmak önemlidir.
- Toplum ve Kültür: Miami, Latin Amerika ve Karayip kökenli büyük bir nüfusa sahiptir. Küba, Venezuela, Nikaragua gibi ülkelerden geniş göçmen toplulukları vardır. Türk göçmenleri nispeten az olsa da Türkiye’nin Miami Başkonsolosluğu bölgesel Türk topluluğunu destekler. Türk ve diğer göçmen dernekleri, topluluk etkinlikleri düzenler, Türk restoranları ve mağazaları şehirde bulunmaktadır.
Yeşil Kart ve Vatandaşlık Süreci
- Koşullu Oturumdan Kalıcı Oturuma (I-829): EB-5 vizesi onaylandıktan sonra yatırımcı ailece ABD’ye giriş yaparak iki yıl süreli şartlı yeşil kart kazanır. Bu sürenin sona ermesinden önceki 90 gün içinde Form I-829 verilerek şartların kaldırılması talep edilir. I-829 onaylanırsa aile koşulsuz yeşil kart sahibi olur. Zamanında başvuru yapılmaz veya onaylanmazsa, şartlı statü sona erer ve oturum hakkı kaybedilir.
- Vatandaşlığa Geçiş: Kalıcı yeşil kart aldıktan itibaren en az 5 yıl (kişi iyi ahlaki karakter sergilemişse) süreyle ABD’de ikamet etmiş olmak gerekir. Bu beş yılın en az 30 ayını aralıksız olarak ABD’de geçirmek şarttır. Gereken süre ve şartları sağlayanlar, Form N-400 ile Amerikan vatandaşlığına başvurabilir. Vatandaşlık sürecinde İngilizce dil bilgisi ve Amerikan tarihi ile yönetimine ilişkin bir sınav ve mülakat yapılır. Başarılı olanlar yemin töreni sonrası ABD vatandaşı olurlar.
Hukuki ve Mali Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Fon Kaynak Gösterimi: EB-5 başvurusunda yatırılan paranın kaynağı dikkatli incelenir. Yatırımcılar, yatırım fonunun türevini (şirket satışı, miras, iş geliri vb.) banka dekontları, vergi beyannameleri, tapu satış belgeleri gibi resmi evraklarla belgelendirmelidir. Belirsiz veya karışık fon akışları, vize reddine yol açabilir.
- Yatırım Riski: EB-5 yatırımının “risk altında” olması gereklidir. Yatırımcılar yatırımın başarısız olma ihtimalini kabul etmeli, garantili kazanç vaat eden projelerden kaçınmalıdır. Yatırımın tamamen güvenli bir yatırım olmadığı bilincinde olunmalı ve projenin iş planı, piyasa durumu iyice araştırılmalıdır.
- Tapu İşlemleri: Gayrimenkul alımında tüm evraklar tapu siciline kayıtlı hale getirilir. Tapu devirleri Florida’da noter veya title company aracılığıyla yapılır. Emlak vergisi (property tax), alıcı ve satıcı arasındaki anlaşmaya göre transfer edilir. Yabancıların konut satın alımı için ek izin gerekmez, ancak SB264 gibi yasalara dikkat edilmelidir.
- Vergi Yükümlülükleri: ABD’de yeşil kart sonrası tüm küresel geliriniz vergilendirilir. Ayrıca yabancı kişilerin ABD’deki mülk satışlarında FIRPTA (Yabancıların Tapu Vergisi) devreye girer. Buna göre alıcı, gayrimenkul satıcısının yabancı kişi olduğunu tespit ederse satış bedelinin %15’ini IRS’e stopaj olarak öder. Yani, mülk satarken vergi yükümlülükleri unutulmamalıdır.
- SB 264 Düzenlemesi: Florida SB 264 yasası (1 Temmuz 2023’te yürürlüğe girmiştir) ile Çin, Rusya, İran vb. bazı ülkelerin vatandaşlarının belirli gayrimenkuller alması kısıtlanmıştır. Örneğin yabancılar askeri tesislere veya kritik altyapıya 10 millik mesafede arazi satın alamazlar. EB-5 yatırımcıları genellikle daire/ev şeklinde yatırıma yöneldiklerinden SB 264’ten az etkilenirler, ancak alınacak mülkün konumu ve kapsamı bu düzenleme çerçevesinde değerlendirilmelidir.
